Świadczenie z funduszu alimentacyjnego

Prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego reguluje ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1993 ze zm.).   Akty wykonawcze to rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 7 lipca 2023 r.  w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach w sprawach o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz. U. z 2023 r., poz. 1341).

Prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ustala się na okres świadczeniowy, tj. od 1 października do 30 września kolejnego roku kalendarzowego, a w przypadku złożenia wniosku w trakcie tego okresu – od miesiąca wpływu prawidłowo wypełnionego wniosku wraz z kompletem wymaganych dokumentów.

Świadczenie z funduszu alimentacyjnego przysługuje:

1. osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia,
2. osobie uprawnionej jeżeli uczy się w szkole lub w szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia,
3. osobie uprawnionej jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności bez względu na wiek.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

   Pod pojęciem osoby uprawnionej do świadczeń z funduszu alimentacyjnego należy rozumieć osobę uprawnioną do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna.

   Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w kwocie ustalonych alimentów, jednak nie wyższej niż 1000 zł.                                                                                                                                                                                                                                                               

Świadczenie z funduszu alimentacyjnego nie przysługuje, jeżeli osoba uprawniona:

1. przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej
2. zawarła związek małżeński,

Kryterium dochodowe

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują jeśli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 1209 zł.

Prawo do świadczeń ustala się na podstawie dochodów osiągniętych w roku poprzedzającym okres świadczeniowy.

Na przykład: w okresie świadczeniowym 2024/2025 rokiem bazowym jest rok 2023, przy jednoczesnym uwzględnieniu zmian dochodowych rodziny następujących po tym roku tj. w 2024 r. i 2025 r. , tzw. dochód utracony i uzyskany. 

Dodatkowo, przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego obowiązuje  tzw. mechanizm "złotówka za złotówkę". Minimalna kwota świadczeń z funduszu alimentacyjnego po zastosowaniu ZZZ wynosi 100 zł.

W przypadku ustalania dochodu z gospodarstwa rolnego, przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Zgodnie z treścią obwieszczenia Prezesa GUS z dnia 21 września 2023 r. dochód ten w 2023 r. wyniósł 5451 zł, tj. 454,25 zł miesięcznie.

W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny po roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy dochód ustala się na podstawie dochodu członka rodziny powiększonego o kwotę uzyskanego dochodu z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty. Natomiast w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, uzyskany w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był osiągnięty. Przepisy o uzyskaniu dochodu mają zastosowanie, jeśli dochód uzyskany nadal jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i dochodu z tytułu wyrejestrowania lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny, osoba ucząca się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego utracili dochód z tych tytułów i w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia utraty dochodu, uzyskali dochód u tego samego pracodawcy lub zleceniodawcy, lub zamawiającego dzieło lub ponownie rozpoczęli pozarolniczą działalność gospodarczą.

Utrata dochodu może być spowodowana:

1. uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego
2. utratą zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych
3. utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
4. utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, dodatku dopełniającego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31.01.2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. 2022 r. poz. 1051), lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8.02.2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (Dz. U. z 2023 r. poz. 658)
5. wykreśleniem z rejestru pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w rozumieniu art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 208 ze zm.) lub art. 36aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 ze zm.), który brzmi: Osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem, która prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy, może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
6. utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń
7. utratą zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
8. utratą świadczenia rodzicielskiego,
9. utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników
10. utratą stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r, - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742 ze zm.)

Uzyskanie dochodu- oznacza to uzyskanie dochodu spowodowane:

1. zakończeniem urlopu wychowawczego
2. uzyskaniem zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych
3. uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
4. uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, dodatku dopełniającego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31.01.2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8.02.2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia
5. rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawieszenia w rozumieniu art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub art. 36aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
6. uzyskaniem zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
7. uzyskaniem świadczenia rodzicielskiego,
8. uzyskaniem zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
9. uzyskaniem stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r, - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacane są w okresach miesięcznych.

Przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i dochodu z tytułu wykreślenia z rejestru lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego utracili dochód z tych tytułów i w okresie 3 miesięcy licząc od dnia utraty dochodu uzyskali dochód u tego samego pracodawcy lub zleceniodawcy lub zamawiającego dzieło lub ponownie rozpoczęli pozarolniczą działalność gospodarczą.

Osoba uprawniona albo jej przedstawiciel ustawowy są zobowiązani do niezwłocznego informowania tutejszego organu o wszelkich zmianach w sytuacji rodzinnej lub dochodowej. Zmianami takimi mogą być np. utrata lub uzyskanie dochodu, przerwanie przez dziecko pełnoletnie nauki w szkole lub szkole wyższej, umieszczenie osoby uprawnionej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie ( tj. domu pomocy społecznej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakładzie karnym, a także w szkole wojskowej lub innej szkole, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatne pełne utrzymanie) albo w pieczy zastępczej,  śmierć członka rodziny, przerwanie urlopu wychowawczego, wyjazd za granicę, zmiana stanu cywilnego, uchylenie obowiązku alimentacyjnego lub zmiany wysokości zasądzonych alimentów oraz otrzymania alimentów  w okresie pobierania świadczeń z funduszu alimentacyjnego itp.

Wymagane dokumenty

1. zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne (komornik) stwierdzające bezskuteczność egzekucji
2. informacje właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności w szczególności w związku z:

-brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub

- brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą

3. odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem lub innego tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną
4. odpis aktów urodzenia dzieci,
5. kopia orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności dziecka
6. oświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej,
7. jeśli osoba składająca wniosek jest zameldowana na terenie innej gminy – oświadczenie, iż tam nie są pobierane świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
8. kopia nakazu płatniczego za rok bazowy, oświadczenie lub zaświadczenie z gminy o ilości ha przeliczeniowych posiadanych w roku bazowym.
9. inne dokumenty potwierdzające wysokość dochodu niepodlegającego opodatkowaniu, osiągniętego w roku bazowym.
10. zaświadczenie od komornika o wysokości alimentów wyegzekwowanych i otrzymanych w roku bazowym.
11. zaświadczenie z Urzędu Pracy w przypadku osób zarejestrowanych pobierających zasiłek lub stypendium- na jaki okres był lub jest przyznany, wysokość zasiłku otrzymanego za drugi miesiąc
12. w przypadku rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w roku bazowym –wydruk z CEIDG, kopia Pit-36 za rok bazowy,
13. w przypadku rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej po roku bazowym –wydruk z CEIDG, oświadczenie o wysokości dochodu uzyskanego za drugi miesiąc prowadzenia działalności.
14. w przypadku uzyskania nowego źródła dochodu w roku bazowym – kopia Pit 11 za rok bazowy i kopia umowy lub oświadczenie od kiedy jest zatrudnienie w roku bazowym.
15. w przypadku uzyskania nowego źródła dochodu po roku bazowym – zaświadczenie o wysokości dochodu uzyskanego za drugi przepracowany m-c wraz ze wskazaniem daty rozpoczęcia zatrudnienia
16. w przypadku przejścia na urlop wychowawczy – zaświadczenie od pracodawcy na jaki okres został udzielony urlop wychowawczy oraz pity 11 za rok bazowy
17. w przypadku zakończenia urlopu wychowawczego – zaświadczenie o wysokości dochodu uzyskanego za miesiąc następujący po zakończeniu urlopu wychowawczego wraz ze wskazaniem okresu przebywania na urlopie wychowawczym
18. w przypadku utraty dochodu – dokument potwierdzający wysokość i źródło utraconego dochodu, (np. kopie świadectw pracy, kopie umów zlecenie, kopia umowy o dzieło, wydruk z CEIDG, zaświadczenie z pracy o uzyskaniu urlopu wychowawczego oraz kopia PIT – 11, PIT-36 za rok bazowy)
19. w przypadku, gdy dziecko przebywa w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, placówce opiekuńczo-wychowawczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub innej instytucji – zaświadczenie z tej instytucji
20. Kopia wyroku oraz przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani wyrokiem sądu lub ugodą sądową do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny;
21. Orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dla osoby uprawnionej
22. nr rachunku bankowego, na który mają być przekazywane świadczenia
23. inne dokumenty uwarunkowane osobistą sytuacja wnioskodawcy.

Wnioskodawca jest zobowiązany przedstawić do wglądu oryginały wszystkich dokumentów.

W przypadku, gdy okoliczności sprawy mające wpływ na prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego wymagają potwierdzenia innym dokumentem niż wymienione powyżej, podmiot realizujący świadczenie może domagać się takiego dokumentu.

Wnioski o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego dostępne są w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Tarczynie, ul. Rynek 8 pok. 4. Szczegółowe informacje udzielane są również telefonicznie pod nr (22) 715-79-36 lub (22) 715-79-86.